Het Universitair Medisch Centrum Groningen hoopt ‘binnen enkele dagen’ te beginnen met een onderzoek naar de werking van Covid-vaccins bij kankerpatiënten. Dat zegt onderzoeksleider Liesbeth de Vries, hoogleraar medische oncologie. De studie onder zo’n 630 kankerpatiënten en een controlegroep van bijna 250 anderen begint zodra ofwel het Moderna-vaccin, ofwel dat van BioNTech/Pfizer geleverd kan worden. “Het zal een van de mRNA-vaccins worden”, zegt De Vries.

Omdat chemo- en immunotherapie invloed hebben op het immuunsysteem van kankerpatiënten, is de vraag of de vaccins bij hen even goed werken als bij anderen. De onderzoekers houden ook in de gaten hoe vaak er bijwerkingen optreden.

Het UMCG doet het onderzoek – dat 3,3 miljoen euro subsidie krijgt van het kabinet – samen met Erasmus MC, Nederlands Kanker Instituut-Antoni van Leeuwenhoek, RIVM en Integraal Kankercentrum Nederland.

Eerste resultaten komen snel.
In de studies van vaccinfabrikanten worden kankerpatiënten vaak juist uitgesloten. Volgens De Vries is er wereldwijd nog geen onderzoek gepubliceerd naar de werking van de vaccins bij patiënten die met chemo- of immunotherapie behandeld worden aan tumoren. “Omdat dit essentieel is voor patiënten, willen we zo snel mogelijk de eerste resultaten publiceren”, zegt ze. Voor het inenten van de deelnemers en het verzamelen van de eerste data zijn maximaal twaalf weken nodig. Nadat de eerste resultaten naar buiten gaan, loopt de studie nog een jaar door.

Voor patiënten met tumoren geldt wereldwijd het advies om zich te laten inenten. Ook in Nederland worden zij opgeroepen voor vaccinatie, als ze in de leeftijdsgroepen vallen die aan de beurt zijn. Dat is ook verstandig, volgens De Vries. “Als ze Covid-19 krijgen, heeft een deel een kans op een ernstiger beloop.” Bovendien zijn er ook voor deze groep in elk geval geen zorgwekkende bijwerkingen van het vaccin gerapporteerd.

Wel zou het volgens De Vries kunnen dat het onderzoek laat zien dat het vaccin hen onvoldoende beschermt. Dan is nader onderzoek nodig om te kijken of deze groep baat heeft bij een derde prik.

Reeks onderzoeken

De studie is onderdeel van een reeks onderzoeken de komende tijd naar de werking van vaccins bij mensen met een zwakke gezondheid. ZonMW, de organisatie die de onderzoeken voor de overheid financiert, heeft daarvoor in totaal 12 miljoen euro uitgetrokken.

Zo bekijkt het UMCG ook of de vaccins hun werk goed doen bij patiënten die een long- of niertransplantatie hebben gehad en bij nierpatiënten die gedialyseerd worden.

UMC Utrecht onderzoekt het effect van de inenting bij mensen met het syndroom van Down, een groep die vanaf deze week met voorrang door de huisarts wordt gevaccineerd. Ook bij hen is volgens de onderzoekers mogelijk een derde inenting nodig.

Amsterdam UMC en bloedbank Sanquin onderzoeken hoe de vaccins werken bij patiënten met auto-immuunziekten, zoals reuma en bepaalde soorten diabetes.